عمل جراحی استاپدکتومی چیست؟
استاپدکتومی یک عمل جراحی است که تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی از طریق مجرای گوش با استفاده از میکروسکوپ جراحی انجام می شود. (معمولاً هیچ شکاف یا برش خارجی وجود ندارد.) این عمل شامل برداشتن استخوانچه غیر متحرک رکابی و جایگزینی آن با یک پروتز مخصوص است که همان عملکرد استخوانچه رکابی را انجام می دهد. این پروتز اجازه می دهد تا استخوانچه های گوش میانی دوباره شروع به حرکت کنند، گوش میانی را تحریک کرده و شنوایی را بهبود یا بازیابی می کند. در اغلب اوقات افراد مبتلا زمانی به این بیماری پی میبرند که دچار کاهش شنوایی شدهاند و به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه میکنند.
استاپدکتومی، مانند ماستوئیدکتومی، جراحی روی گوش است. این جراحی به عنوان جراحی اتواسکلروز نیز شناخته می شود. زیرا یکی از راههای درمان بیماری اتواسکلروز یا اتواسکلروزیس به شمار میرود. در این مطلب به استاپدکتومی گوش، پرداخته شده است. با دکتر فرامرز معماری تا انتهای این مطلب همراه باشید.
اتواسکلروز چیست؟
اتواسکلروز یا اتواسکلروز که گاهی اوقات (otospongiosis) نامیده می شود، رشد غیر طبیعی استخوان اضافی در اطراف استخوانچه های گوش میانی است که از حرکت آزادانه استخوان رکابی جلوگیری می کند. به دلیل این وضعیت، استخوان های گوش میانی نمی توانند ارتعاشات ایجاد شده توسط پرده گوش را به درستی به گوش داخلی منتقل کنند. و روند شنوایی به خوبی پیش نمی رود و در نتیجه فرد دچار کم شنوایی می شود. اتواسکلروز یکی از شایع ترین علل کم شنوایی پیشرونده در بزرگسالان است.
درمان اتواسکلروز
برای بهبود کم شنوایی ناشی از اتواسکلروز، متخصص گوش ممکن است سمعک تجویز کند. فلوراید سدیم نیز برای کند کردن پیشرفت بیماری تجویز می شود. از آنجایی که هیچ یک از این روش ها اتواسکلروز را درمان نمی کند و فقط علائم آن را کاهش می دهد یا به تاخیر می اندازد، بسیاری از پزشکان گوش، جراحی را به عنوان موثرترین درمان برای اتواسکلروز توصیه می کنند. همانطور که در ابتدا گفتیم جراحی اتواسکلروز را استاپدکتومی می نامند. البته بهترین درمان آترواسکلروز به خود بیمار بستگی دارد. اگر فردی مبتلا به اتواسکلروز باشد اما کم شنوایی او شدید نباشد و نخواهند عوارض جراحی را به جان بخرد، می تواند از سمعک استفاده کند. انتخاب بهترین درمان برای اتواسکلروز باید با کمک یک متخصص انجام شود.
روند جراحی استاپدکتومی
این عمل شامل برداشتن استخوانچه غیر متحرک رکابی و جایگزینی آن با یک وسیله (پروتز) است. این عمل از طریق کانال گوش انجام می شود. جراح از طریق کانال گوش پرده صماخ گوش را جدا کرده و استخوان رکابی را برمی دارد. و پروتز مخصوصی را جایگزین آن می کند که همان عملکرد استخوان رکابی را انجام می دهد. این پروتز به استخوانچه های گوش میانی اجازه می دهد تا دوباره حرکت کنند و مایع گوش میانی را تحریک کرده و شنوایی را بهبود یا بازیابی می کند. سپس یک پانسمان قابل جذب مخصوص به نام Gelfoam در داخل کانال گوش بیمار قرار می گیرد. بنابراین بیمار تا یک هفته پس از عمل، بهبود محسوسی در شنوایی مشاهده نمی کند. استاپدکتومی از سال 1956 انجام شده و 90 درصد موفقیت دارد. در موارد نادر (حدود 1 درصد از جراحی ها)، جراحی می تواند باعث کاهش شنوایی شود. ۸ بیمار از هر ۱۰ بیمار اتواسکلروزدو طرفه دارند و هر دو گوششان بیمار است. برای این بیماران گوش ها به طور جداگانه عمل می شود و معمولاً ابتدا گوش با شرایط بدتر عمل می شود.
مراقبتهای پس از عمل استاپدکتومی
بیمار ممکن است پس از جراحی استاپدکتومی احساس سرگیجه کند و ممکن است برای چند هفته اختلال در حس چشایی را تجربه کند. اگر متوجه این علائم شدید نگران نباشید زیرا عوارض جانبی موقت این روش هستند و با گذشت زمان از بین خواهند رفت. بیمار باید تا مدتی پس از عمل جراحی استاپدکتومی از خوابیدن روی گوش، شنا کردن و… خودداری کند. همچنین مهم است که در طول دوره توانبخشی از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند خودداری کنید، زیرا صداهای بلند می تواند پروتز استخوان زکابی را از محل اتصال آن جدا کند. 2 تا 3 هفته بعد از عمل بیمار باید برای خارج کردن پانسمان از گوش به مطب پزشک مراجعه کند. بهبودی کامل پس از جراحی اتواسکلروز 4-6 هفته طول می کشد. در این دوره، بیمار باید خواب کافی داشته باشد و از فعالیت بدنی شدید خودداری کند.
عوارض عمل استاپدکتومی
این جراحی نیز مانند هر جراحی دیگری می تواند با عوارضی همراه باشد. خطرات و عوارض استاپدکتومی به شرح زیر است:
- تغییر در حس چشایی
- تنبلی و سرگیجه
- وزوز گوش
- افزایش حساسیت به صداهای بلند
- آسیب به اعصاب صورت و احتمال ضعف یا فلج نسبی عضلات صورت
- عفونت
هزینه عمل استاپدکتومی
هزینه جراحی استاپدکتومی گوش نرخ ثابت و مشخص شده ای ندارد. شدت کم شنوایی، پیچیدگی عمل، جنس و برند پروتز مصرفی عوامل مهمی هستند که بر هزینه جراحی استاپدکتومی تأثیر می گذارند. مهارت و تجربه جراح، بیمارستان و کلینیک انجام دهنده جراحی نیز نقش بسزایی در قیمت نهایی جراحی دارد. بیمه نیز هزینه های خاص خود را برای پوشش هزینه های استاپدکتومی دارد. که می توانید قبل از عمل از کارشناس بیمه خود درباره چگونگی بازپرداخت هزینه ها جویا شوید.
کلام آخر
استاپدکتومی روشی موثر برای درمان اتواسکلروز و بازیابی شنوایی است. بیمار مبتلا به اتواسکلروز میتواند از متخصص بپرسد که آیا استاپدکتومی برای درمان کم شنوایی مناسب است یا خیر.
