سرطان نازوفارنکس چیست؟
فارنکس، یک اصطلاح پزشکی است که برای حلق استفاده می شود. حلق از سه قسمت تشکیل شده است که نازوفارنکس یکی از این قسمت هاست. نازوفارنکس پشت بینی را به پشت دهان متصل می کند. نازوفارنکس بالای ناحیه نرم در قسمت پشت سقف دهان قرار دارد و امکان مشاهده مستقیم این ناحیه وجود ندارد. اما وقتی در آینه نگاه می کنید، می توانید نازوفارنکس را ببینید. سرطان یکی از شایع ترین بیماری های دوران اخیر است که بسیاری از افراد با آن دست و پنجه نرم می کنند. سرطان نازوفارنکس یکی از انواع سرطانی است که سالانه افراد زیادی را مبتلا می کند. به این سرطان، سرطان سر و گردن نیز می گویند. سرطان نازوفارنکس نادرترین سرطان در مقایسه با سایر سرطان هایی است که در ناحیه گلو ایجاد می شود و اگر زود تشخیص داده شود، به راحتی قابل درمان است. گاهی اوقات وجود یک توده در گردن می تواند از علائم سرطان نازوفارنکس باشد.
تعریف سرطان نازوفارنکس
این بیماری یکی از انواع نادر سرطان محسوب می شود که از قضا درمان آن آسان است و در صورت تشخیص به موقع به راحتی می توان از عود و آسیب های جبران ناپذیر آن جلوگیری کرد. سرطان نازوفارنکس با انواع دیگر سرطان هایی که در ناحیه گلو رخ می دهد، مانند سرطان مری و حنجره، متفاوت است و نباید آن را با آن اشتباه گرفت. یکی از شایع ترین تومورها در حفره بینی و سینوس های پارانازال، بخشی از نازوفارنکس، کارسینوم سلول سنگفرشی است. شایع ترین محل رشد تومور در این نوع سرطان دهانه سینوس ماگزیلاری است. علاوه بر این، کارسینوم سلول سنگفرشی عمدتاً در سرطان نازوفارنکس دیده می شود که 80 درصد آن غیر شاخی است. ناحیه نازوفارنکس در بدن انسان دارای گردش لنفاوى بسیار بالایی می باشد. بنابراین تومورهای این قسمت ممکن است وارد غدد لنفاوی فوقانی و میانی یا غدد لنفاوی خلفی زنجیره خونی دو طرفه شوند. متاستاز به غدد لنفاوی در 80 درصد بیماران مبتلا به کارسینوم نازوفارنکس دیده می شود و در حدود 5 درصد از بیماران اولین علامت بالینی آن ها توده ای در گردن خواهد بود.
علائم سرطان نازوفارنکس
در مراحل اولیه، سرطان نازوفارنکس ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. علائم احتمالی مهم سرطان نازوفارنکس عبارتند از:
- توده ای در گردن ناشی از تورم غدد لنفاوی
- خون دربزاق
- ترشحات خونی ازبینی
- احتقان بینی یا وزوز در گوش
- از دست دادن شنوایی
- عفونت های مکرر گوش
- گلو درد
- سردرد
درمان سرطان نازوفارنکس
درمان مورد استفاده برای این بیماری بسته به اندازه و میزان درگیری می تواند متفاوت باشد. اگر بیماری منجر به فلج عصب فاسیال یا تهاجم به غدد لنفاوى موضعى شده باشد، درمان باید فشرده و شدید باشد و به صورت برداشتن کامل و موضعى تومور به همراه حاشیه اى از بافت غیر سرطانی براى بیوپسى توصیه می گردد.
1.جراحی
برای انجام جراحی برای درمان یک بیماری، باید وسعت بیماری را در نظر گرفت. لازم استحین جراحی عصب فاسیال حفظ شود، مگر اینکه فلج شود یا تحت حمله مستقیم تومورها قرار گیرد. معمولاً در صورتیکه متاستاز دوردست وجود داشته باشد، جراحى انجام نمى شود مگر در صورت وجود کارسینوم کیستى آدنوئید.
2.پرتو درمانی
کارسینوم های سلول سنگفرشی مخاطی به تشعشع حساس هستند، به خصوص اگر کوچک یا کم تهاجمی باشند. برای تومورهای حفره دهان و و ناحیه دهانی حلقی با قطر حدود 4 سانتی متر، نتیجه درمان جراحی ممکن است به اندازه نتایج پرتودرمانی مطلوب نباشد. گاهی اوقات پرتودرمانی می تواند به اندازه جراحی موثر باشد. اما مزیت پرتودرمانی این است که هیچ عارضه جانبی جراحی مانند تغییر شکل اصلی فرد ندارد. اما احتمال التهاب مخاط، خشکی دهان و نکروز استخوان و مشکلات گفتاری سرطان نازوفارنکسممکن است پس از پرتودرمانی رخ دهد که باید مورد توجه قرار گیرد. تومورهایی که بزرگتر هستند و در حفره دهان قرار دارند به پرتودرمانی پاسخ خوبی نمی دهند و به همین دلیل برای از بین بردن این ضایعات در اکثر موارد جراحی و به دنبال آن پرتودرمانی موضعی بهترین درمان محسوب می شود. سلول های سرطانی ناشی از سرطان نازوفارنکس به پرتو درمانی و رادیوتراپی حساس هستند و به همین دلیل رادیوتراپی یکی از بهترین راه ها برای درمان این نوع سرطان محسوب می شود.
یکی از عوارض این تومور سرطانی انسداد مجرای شنوایی و ایجاد عفونت گوش میانی است. شاید پرتودرمانی بتواند در درمان سرطان سینوس نازال و پارانازال مفید باشد. اما داده های موجود نشان می دهد که پرتودرمانی پس از جراحی در چنین مواردی نتایج بهتری به همراه دارد. بهترین درمان برای سرطان حنجره در مراحل اولیه پرتودرمانی است. مزیت پرتودرمانی در مقایسه با جراحی این است که توانایی صحبت کردن در فرد باقی می ماند. از دست دادن یکی از عزیزان به دلیل سرطان یکی از بزرگترین و باورنکردنی ترین غم ها برای هر خانواده ای است که آن ها را در سوگ بزرگی فرو خواهد برد.
راه های تشخیص سرطان نازوفارنکس
- نازاندوسکوپی
- پانندوسکوپی
- اسکن تصویربرداری
- بیوپسی یا نمونه برداری
- آزمایش خون یا ادرار
- تست HPV
- تست مولکولی تومور
- اسکن استخوان
- سونوگرافی
- توموگرافی با انتشار پوزیترون
- رادیوگرافی پانورامی