گوش درد ارجاعی چیست؟
گوش درد یکی از مشکلات شایع در میان عموم افراد است که باعث مراجعه به پزشک می شود. و به تنهایی یک بیماری محسوب نمی شود بلکه یک علامت است. دلایل مختلفی سبب پیدایش این عارضه در اشخاص می گردد. در هنگام بررسی بیماران ابتدا پزشک خود گوش را نگاه می کنند که آیا گوش با لمس به درد می آید؟ آیا معاینه حرکت گوش دردناک است؟ به بررسی مجاری و پرده گوش می پردازد. این نکته واضح است که بسیاری از عفونت های گوش حتی عفونت های فعال لزوما درد ندارد، بنابراین اگر معاینه داخل گوش فردی نرمال باشد، نشان دهنده این است که درد از یک نقطه دیگر به گوش ارجاع داده شده و باید ابتدا آن نقطه ابتدایی را مشخص کنیم تا بدانیم علت درد ناشی از آن چیست.
مقاله مفید: درمانهای خانگی گوش درد
گوش درد
گوش درد در اثر عواملی مانند عفونت یا آسیب به گوش ممکن است ایجاد شود. علائم این بیماری در بزرگسالان عبارتنداز:
- اختلال شنوایی(hearing loss)
- تخلیه مایع از گوش
کودکان معمولاً میتوانند علائم اضافهتری نسبت به بزرگسالان داشته باشند، مانند:
- گوش درد
- مشکل در خوابیدن
- کشیدن گوش
- گریه کردن یا تحریک پذیری بیش از حد معمول
- از دست دادن اشتها
- از دست دادن تعادل
- کم شنوایی یا مشکل در پاسخ به صداها
- تب
- احساس پری در گوش
- سردرد
علل دردهای ارجاعی گوش
برای یافتن علت دردهای ارجاعی گوش باید به ارگان های اطراف گوش دقت نماییم. مفصل فک نزدیک ترین ارگان نزدیک به گوش می باشد که یکی از مهمترین علل شایع بروز این عارضه می باشد. عضلات، غده بناگوشی یا پاروتید، دندان های بیمار، سابقه بیماری های فرد در مورد میگرن، که منجر به اسپاسم عضلات سر و صورت می شود، تمامی این موارد در تشخیص بیماری به پزشک کمک خواهد نمود.
جهت تشخیص گوش درد ارجاعی ابتدا پزشک متخصص گوش و حلق و بینی باید ارگان های مفصل فک، معاینه دندان ها و بررسی مواردی مانند مرتب بودن دندان ها، روی هم قرار گرفتن مناسب دندان ها و هم اندازه و هم شکل بودن دندان ها بررسی شوند.
نکته حائز اهمیت دیگر اینکه بررسی مسائل روحی و روانی و خواب بیمار است. بد خوابی به تنهایی می تواند عاملی برای دندان قروچه شود و دندان قروچه منجر به فشار بر روی مفصل فک، دندان ها و روی عضلات جونده می شود و در نتیجه حالت اسپاسم در عضلات اطراف گوش به وجود می آورند که این دردها و اسپاسم ها به گوش ارجاع داده می شوند و فرد احساس درد می کند. بنابراین تا هنگامی که شخص خواب منظم و مرتبی نداشته باشد این احتمال وجود دارد که دچار این دردها شود و با مصرف دارو صرفا می توان از میزان شدت این عارضه کم کرد.
افرادی که دندان خالی در قسمت عقب دهان دارند طبیعتا جویدن غذا برای این افراد مشکل بوده و سمت راست و چپ آن ها اختلاف دارد و بنابراین به یک سمت فرد فشار بیشتری وارد شده و موجب عدم قرینگی می گردد. لذا در طولانی مدت درد بیشتر، اسپاسم بیشتر، فشار روی مفصل فک، التهاب در آن ناحیه به وجود می آید و احساس درد در گوش میانی و خارجی خواهند داشت. بنابراین برای بهبود این بیماری ابتدا بایستی از شدت بیماری کاست اما برای رفع علت و جایگذاری دندان ها و اصلاح شکل دندان ها به موقع اقدام نمود.
یکی از نکات مورد اهمیت دیگر در مبحث گوش درد ارجاعی کسانی هستند که با استرس و تنش مواجهند، به طورطبیعی تنش باعث بدخوابی و بدخوابی منجر به تنش می گردد. اگر شخصی با میزان تنش بالا به پزشک مراجعه نماید و پزشک متوجه شود فردی حساس و پر تنش است علیرغم تجویز داروهای ریلکس کننده، ضد درد و ضد اسپاسم، داروهایی به بیمار داده می شود که فرد را از لحاظ روحی و روانی آرام نماید. هر چند اهمیت بحث روحی و روانی و اصلاح مسائل روانشناسی بیمار است، با بهبود آن ها می توان توقع داشت که این داروها اثر طولانی تری داشته باشد و بیمار به یک آرامش بهتری برسد، مگر اینکه آن مشکلات برطرف شود تا فرد از دردها خلاصی پیدا کند.
عفونت گوش خارجی
در موارد خیلی کم علت بروز درد گوش ناشی از عفونت ها می تواند باشد. برخی عفونت های گوش خارجی مانند عفونت قارچی می توانند ایجاد درد نماید، عفونت گوش میانی کمتر باعث درد می شود مگر اینکه عفونت دیگری مانند سرماخوردگی به آن اضافه گردد و درد در خود گوش احساس شود که کمتر شایع است و در کودکان این حالت بیشتر دیده می شود که معمولا با گوش درد به پزشک مراجعه می کنند که به دنبال گوش میانی است و پس از معاینه پرده گوش سالم ولی قرمز و ملتهب می باشد. اما در اشخاص بزرگسال عفونت علت شایع نیست. در موارد بسیار نادر تومورها و ضایعاتی که به قسمت گوش دست اندازی کرده باشند ممکن است دلیل گوش درد ارجاعی گردند.
درمان گوش درد
برای بهبود و درمان درد گوش قطعا در ابتدا باید علت بروز این عارضه مشخص گردد. در نتیجه درمان هم آسان تر خواهد شد. درمان درد گوش با توجه به نوع علت بیماری متفاوت خواهد بود، بنابراین نسخه واحدی برای همه ی افراد نمی توان ارائه کرد.
برطرف کردن عفونت و درمان آن با داروهای خوارکی و داروهای موضعی مثل قطره ها و یا حتی تزریقی انجام می شود. درمان مشکلات روحی روانی و درمان روانشناختانه شخص منجر به بهبود مشکلات روحی و روانی در خواب می شود. و در مواردی که تومورها دلیل درد هستند رفع آن بیماری رفع تومورها می باشد. ولی در موارد شایع تری که عفونت گوش وجود دارد، از داروهای مسکن، ضد التهابی و ضد اسپاسم استفاده می شود.
مطالعه میدانی پیرامون گوش درد ارجاعی
گوش درد شکایت شایع بین بیماران درمانگاه گوش و حلق و بینی است و معمولا علت اصلی گوش درد ارجاعی ممکن است در سر و گردن بوده که به دلیل ارتباطات عصبی نزدیک به گوش ارجاع شود. در یک مطالعه ای که به منظور شناخت تنوع گوش دردهای ارجاعی و تشخیص و درمان به موقع آن بر روی بیماران با شکایت گوش درد مراجعه کننده به درمانگاه گوش و حلق و بینی بیمارستان شهید بهشتی بابل انجام شد. برای در حدود 150 بیمار پرسشنامه درج شد. یافته ها حکایت از آن دارد که از 150 بیمار تحت بررسی 46% از بیماران گوش درد ارجاعی داشتند. دلایل گوش درد ارجاعی در این مطالعه به صورت استئوآرتریت مهره های گردن 15%, دندان عقل نهفته 21.2%, دندان مولار خراب 13.6% و اختلال در مفصل تمپورومندیبولار 13.6% به دست آمد. 6% بیماران گوش درد ارجاعی بعلت کانسر فارنکس داشتند.
در نتیجه گیری کلی بدست آمده شایع ترین علت گوش درد ارجاعی دندان عقل نهفته می باشد. حدود 45% از بیماران با گوش درد ارجاعی مشکل دندانی داشتند لذا توجه به وضعیت دندان ها در معاینه حایز اهمیت است. با توجه به اینکه کانسر نازوفارنکس, اروفارنکس و هیپوفارنکس یک علت برای گوش درد ارجاعی می باشد لازم است در مواردی که پاتولوژی در گوش وجود ندارد برای یافتن علت, دقت بیشتری شود
پروفسور فرامرز معماری
پروفسور فرامرز معماری که آخرین مدرک وی فوق تخصص اتولوژی و نورواتولوژی (جراحی گوش و قاعده جمجمه) از دانشگاه میامی ایالت فلوریدا امریکا می باشد، از نوابغ دنیای معاصر در زمینه جراحی گوش و قاعده جمجمه می باشد. نامبرده دارای فلوشیپ فوق تخصصی گوش و حلق و بینی از دانشگاه گلاسکو اسکاتلند و دارای بورد تخصصی گوش و حلق و بینی از دانشگاه میامی فلوریدا می باشد و علاوه بر تدریس در دپارتمان گوش و حلق و بینی دانشگاه میامی ایالت فلوریدا، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و تهران نیز می باشد و ضمن همکاری با بیمارستان عرفان سابقه همکاری با بیمارستان روتوروا نیوزلند را نیز در کارنامه دارد و عضو هیات بررسی کننده مقالات در مجلات گوش و حلق و بینی اروپا، ایران و ترکیه می باشد.
همچنین ایشان تاکنون بالغ بر 8000 عمل موفق در زمینه جراحی گوش داشته و موفق شده اند به بازگرداندن شنوایی به افراد با 90 درصد ناشنوایی گردیده و مبدع درمان آترزی گوش نیز می باشد.