کلستئاتوم چیست؟ (علائم، علل و درمان)
کلستئاتوم یک رشد غیر طبیعی و غیر سرطانی پوست است که در گوش میانی و پشت پرده گوش رخ میدهد. این مشکل می تواند مادرزادی باشد، اما شایع ترین علت کلستئاتوم عفونت مکرر گوش میانی است. کلستئاتوم معمولا به صورت کیست یا کیسه حاوی لایه های قدیمی پوست ظاهر می شود. این وضعیت زمانی ایجاد می شود که این سلول های مرده پوست در یک مکان جمع می شوند و باعث می شوند بافت به کندی رشد کند. با اشغال فضای بیشتر در گوش، به استخوان های ظریف گوش میانی آسیب می رساند. آسیب به استخوان های داخل گوش میانی می تواند باعث کاهش شنوایی و عدم تعادل شود. حتی عملکرد عضلات صورت نیز مختل می شود.
دلایل کلستئاتوم
کلستئاتوم می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود:
1.عفونت یا آسیب گوش
گاهی بعد از جراحی گوش یا آلرژی، شیپور استاش ضعیف شده و فضای خالی در گوش ایجاد می کند. این شکاف پرده گوش را به سمت داخل می کشد و به کیسه ای تبدیل می کند که محل بسیار مناسبی برای تجمع سلول های پوست است. عفونت عامل اصلی کلستئاتوم است.
2.اختلال در شیپور استاش
شیپور استاش لوله ای است که گوش را به بینی متصل می کند و وقتی مشکلی در آن و عملکرد آن وجود داشته باشد، گوش نمی تواند تغییر فشار هوا را تحمل کند. در این حالت پرده گوش فرو می ریزد و کیسه ای تشکیل می دهد. سلول های پوست در این کیسه جمع می شوند و کلستئاتوم را تشکیل می دهند.
3.دلایل مادرزادی
در موارد بسیار نادر، کلستئاتوم در نوزادان مادرزادی است. قسمتی از پوشش گوش نوزاد در طول رشدش در استخوان گیر می کند. کودکان مبتلا به عفونت مکرر گوش ممکن است در سنین پایین به کلستئاتوم مبتلا شوند.
علائم کلستئاتوم یا کیست گوش میانی چیست؟
مشخص شده است که علائم این بیماری به رشد و گسترش توده آن بستگی دارد. بسته به اینکه توده کلستئاتوم در کدام جهت و تا چه اندازه رشد می کند، علائم متفاوت است. در ابتدا، علائم ممکن است خفیف باشد، با پیشرفت بیماری، علائم ممکن است بدتر شود. در مراحل اولیه، علائم زیر توجه بیشتری را به خود جلب می کند:
- ترشحات چرکی که اغلب بوی بدی دارند.
- گوش درد به خصوص در ناحیه پشت گوش
- احساس فشار در گوش میانی
- علائم التهابی گوش میانی که به طور کامل به داروها پاسخ نمی دهند و عود می کنند.
- کاهش شنوایی به دلیل تجمع ترشحات در گوش میانی
- جلوگیری از حرکت پرده گوش در اثر ترشح و همچنین اختلال در حرکت استخوان گوش میانی به دلیل ترشحات
- و…
پیشرفت بیماری باعث آسیب به حلزون گوش و کاهش شنوایی حسی عصبی می شود. در این مرحله خوب است که فرد به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کند و تحت درمان قرار گیرد، اما اگر فرد علائم را نادیده بگیرد و از مراجعه به پزشک خودداری کند، علائم دیگری ظاهر می شود. عفونت با کلستئاتوم می تواند به عروق مغزی مانند سینوس های وریدی از جمله سینوس سیگمویید(Sigmoid sinus) سرایت کند و علائم خود را بروز دهد. سینوس سیگموئید محل اتساع وریدی است که مسئول تخلیه خون از مغز است. در این مورد، علائم متعدد و خطرناک است، مانند:
- تب شدید
- سردرد
- مننژیت
- آبسههای مغزی
- عوارض عفونی مغز
چگونگی تشخیص بیماری کلستئاتوم
برای تشخیص این بیماری ابتدا باید به مطب شنوایی سنجی مراجعه کرد. در این نواحی، متخصص ممکن است از دستگاهی به نام اتوسکوپ برای بررسی داخل گوش بیمار استفاده کند. در بالای این دستگاه چراغی وجود دارد که نشان دهنده وجود توده یا کیست در داخل گوش فرد است. پس از آن، تمپانومتری می تواند وجود اختلال در پشت پرده تمپان را تشخیص دهد. البته در برخی موارد می توان از سی تی اسکن و ام آر آی استفاده کرد. با سی تی اسکن می توان به ایجاد کلستئاتوم در استخوان های گوش پی برد که البته باعث ایجاد مشکل و عدم تعادل در فرد می شود.
انواع راههای درمان کلستئاتوم
بهترین راه برای درمان این بیماری برداشتن کیست با جراحی است. با برداشتن کیست ایجاد شده می توانید از عوارضی که به دلیل بزرگ شدن آن ایجاد می شود جلوگیری کنید. در واقع، کلستئاتوم به طور طبیعی از بین نمی رود و در طول زمان به رشد خود ادامه می دهد و در نهایت باعث ایجاد مشکلات دیگری می شود. پس از تشخیص این بیماری توسط پزشک، معمولاً برای درمان این کیست عفونی، تخلیه گوش و کاهش التهاب، متخصص گوش و حلق و بینی آنتی بیوتیک و قطره گوش برای پاکسازی آن تجویز می کند. پس از درمان عفونت، جراح می تواند نحوه برداشتن کیست را از طریق جراحی بهتر برنامه ریزی کند. لازم به ذکر است که در اکثر موارد این عمل به صورت سرپایی انجام می شود. به طور کلی، بستری شدن در بیمارستان پس از جراحی ضروری نیست، مگر اینکه کیست بسیار بزرگ باشد یا عفونت جدی داشته باشید.
در این عمل بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد و جراح قسمت های آسیب دیده گوش داخلی را ترمیم می کند. سپس به کنترل برداشته شدن کامل کیست از داخل گوش میپردازد. پس از انجام این عمل بنا به تشخیص پزشک باید برای انجام آزمایشات به مطب وی مراجعه کرد. اگر کیست در داخل گوش میانی پاره شود، ممکن است برای ترمیم گوش به جراحی دیگری نیاز داشته باشید. پس از این جراحی ممکن است به طور موقت دچار سرگیجه یا اختلالات چشایی شوید. این عوارض معمولا پس از چند روز ناپدید می شوند.
جمع بندی
کلستئاتوم (Cholesteatoma) یک توده ناهنجار است که در گوش میانی ایجاد می شود. کلستئاتوم باید با جراحی تخلیه شود و تحت بیهوشی خارج شود. گاهی اوقات حذف کلستئاتوم با کاهش شنوایی دائمی همراه است. تشخیص این آسیب بر اساس آزمایشات شنوایی و نتایج آن و همچنین با بازکردن گوش قابل تشخیص و مشاهده است. جراحی کلستئاتوم شامل برداشتن کیست، برداشتن بافت عفونی و بیماری در گوش میانی و ماستوئید، بازسازی زنجیره استخوانچه ای، در صورت لزوم بازسازی و ترمیم پرده گوش می باشد.
سوالات متداول
کلستئاتوم یا کیست گوش میانی چیست؟
کلستئاتوم رشد غیرطبیعی پوست در گوش میانی و پشت پرده گوش است. این مشکل میتواند مادرزادی باشد، اما شایعترین علت آن عفونت مکرر گوش میانی است.
علائم کلستئاتوم یا کیست گوش میانی چیست؟
علائم این بیماری به رشد و گسترش توده بستگی دارد. بسته به جهت و اندازه رشد توده، علائم متفاوت است. در ابتدا، علائم ممکن است خفیف باشد، اما با پیشرفت بیماری، علائم ممکن است بدتر شوند.