فراشنوایی چیست؟
فرا شنوایی یا هایپراکوزیس یک قدرت شنوایی فوق العاده وغیر طبیعی است. این افراد به «گوش طلایی» نیز معروف هستند. هایپراکوزیس توانایی شنیدن چیزی است که یک فرد عادی نمی تواند بشنود. در این حالت فرد صداهای بسیار آرامی با فرکانس بالا می شنود و می تواند آن ها را حتی از فاصله دور بشنود. در این حالت حساسیت شنوایی در سطح بسیار بالایی قرار دارد و تحمل فرد را نسبت به تمامی صداها کاهش می دهد. این وضعیت حتی در هنگام خواب نیز می تواند باعث اختلال شود. بنابراین «خیلی خوب شنیدن» یک تصورکاملا غلط در مورد افراد مبتلا به بیماری فراشنوایی است. برای افراد مبتلا به فرا شنوایی، صداهای روزمره می تواند باعث درد، ناامیدی و حتی وحشت شود. در برخی از این موارد، فریاد بلند و صداهای بلند می تواند باعث خونریزی گوش شود. شایان ذکر است که در برخی از این بیماران ظرفیت شنوایی آنها زیر 25 دسی بل است، و این مشکل باعث می شود در تست های معمولی شنوایی سنجی به درستی شناسایی نشوند. زیرا چنین تجهیزاتی در سطوح نویز بسیار بالاتر، 80 دسی بل یا بیشتر کار می کنند.
علت فراشنوایی چیست؟
هر چیزی که باعث کم شنوایی حسی-عصبی شود می تواند باعث فرا شنوایی شود. البته اگر کم شنوایی وجود نداشته باشد، فرا شنوایی نیز ممکن است رخ دهد. معمولا گفته می شود که فراشنوایی ناشی از پلاستی سیتی مغز به دنبال وقوع کاهش شنوایی رخ می دهد؛ به عبارت دیگر، وقتی کم شنوایی در یک فرکانس اتفاق می افتد، رشته های عصبی مغز که به طور معمول به آن فرکانس پاسخ می دهند، به تدریج به فرکانس مجاور پاسخ می دهند. در نتیجه تعداد رشته های عصبی که به فرکانس های نزدیک پاسخ می دهند افزایش می یابد و درک این صداها افزایش می یابد.
شایع ترین علت شنوایی هایپراکوزیس
- بیماری لابیرنتیت
- عفونت گوش و یا التهاب ناشی از استقرار عفونت ویروسی در حلزون شنوایی
- مصرف دراز مدت برخی داروها همچون دیازپام
- قرار گرفتن در معرض سر و صدای بسیار زیاد برای مدت طولانی
- سردردهای میگرنی
- برخی از انواع صرع در خردسالی
- سندروم خستگی مزمن
- افسردگی
- اوتیسم
- برخی جراحی ها روی فک و صورت
انواع فرا شنوایی کدامند؟
- فراشنوایی بلند (Loudness hyperacusis): صداها با فرکانس طبیعی و عادی در دستگاه شنیداری قابل شنیدن هستند.
- فراشنوایی آزاردهندگی (Annoyance hyperacusis): شخص در شنیدن هر گونه صدایی مشکل دارد، حتی اگر صدا بلند نباشد.
- فراشنوایی ترس (Fear hyperacusis): فرد پس از شنیدن صدای خاصی احساس ترس و اضطراب می کند.
بیماریهای همراه با هایپراکوزیس
- بیماری تای-ساکس (Tay-Sachs): اختلالی ژنتیکی و نادر سلولهای عصبی را در مغز و نخاع نابود میکند.
- اختلال استرس بعد از سانحه (PTSD)
- میگرن
- افسردگی
- بعضی از انواع صرع
- سندرم خستگی مزمن (CFS)
- وابستگی به داروی مسکن والیوم (Valium)
همچنین فراشنوایی در کودکان مبتلا به آسیب سر و گردن و یا برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم و توهم و برخی از کودکان فلج مغزی دیده می شود.
آیا هایپراکیوسیس یا فراشنوایی قابل درمان است؟
اگرچه در حال حاضر هیچ درمانی برای پرشنوایی وجود ندارد، درمان می تواند کیفیت زندگی بیمار را با کاهش ترس و اضطراب، کمک به مقابله با صداهای ناراحت کننده و حتی کاهش حساسیت به صداها بهبود بخشد. به عنوان مثال، صوت درمانی می تواند مرکز پردازش شنوایی مغز را مجدداً آموزش دهد تا صداهای روزمره را به صورت عادی دوباره درک کند. انجام صدا درمانی با استفاده از سمعک های ماسک دار، تولید صداهای ملایمی که بیمار می تواند آن ها را اصلاح و کنترل کند، پس از حدود 6 تا 12 ماه می تواند بسیار مفید و کمک کننده باشد. همچنین امکان استفاده از محافظ های گوش برای کاهش شدت صدای محیط وجود دارد، اما به خاطر داشته باشید که استفاده طولانی مدت از محافظ های گوش و دوری از سر و صدا می تواند فرد را نسبت به صدا حساس تر کند.
ارتباط فراشنوایی و وزوزگوش
وزوز گوش در غیاب صدای خارجی یک احساس شنوایی خیالی است، در حالی که هیپراکوزیس یک حساسیت غیرعادی به صداهای خارجی است که باعث می شود آنها را به صورت غیرعادی بلند یا حتی دردناک درک کنند. هر دو بیماری می توانند جبران کننده مرکزی مغز (اختلال عملکرد مرکزی) به دلیل کاهش ورودی از گوش یا آسیب به عصب شنوایی را منعکس کنند. بر همین اساس در اکثر موارد بیماران با وزوز گوش دارای فراشنوایی یا هایپراکیوسیس نیز می باشند. توجه داشته باشید که تئوری های متعددی برای ایجاد وزوز گوش و هایپراکوزیس ارائه شده است که در برخی موارد ممکن است مشابه یکدیگر باشند. با این حال مکانیسم دقیق این دو اختلال هنوز به طور قطعی پیدا نشده است.
خلاصه
فراشنوایی (Hyperacusis) به معنای حساسیت بیش از حد به صدا است. به عبارت ساده تر، صداهایی که برای انسان بلند و عادی هستند برای افراد مبتلا به فرا شنوایی آزاردهنده و غیرقابل تحمل یا دردناک هستند. به زبان ساده، بیش شنوایی به کاهش تحمل یا افزایش حساسیت به صداهای طبیعی محیطی اشاره دارد. این بیماری زندگی روزمره افراد را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. به عنوان مثال، صحبت کردن با دوستان، تماشای تلویزیون، تمرکز ذهن، کار و حتی صحبت کردن با خودتان، شوهرتان و اطرافیانتان، مشکلاتی هستند که ممکن است با آن مواجه شوید. هایپراکوزیس بسیار نادر است و از هر 50000 نفر تنها 1 نفر را مبتلا می کند. اما توجه داشته باشید که با قرار گرفتن در معرض صدای بلند، احتمال مبتلا شدن به فراشنوایی افزایش می یابد. برای مشاوره و اطلاعات دقیق در مورد این بیماری می توانید با دکتر فرامرز معماری ارتباط بگیرید. دکتر فرامرز معماری شما را از طریق انواع درمان های کم شنوایی و اختلالات شنوایی راهنمایی می کند.